De financiële risico’s waarmee rekening gehouden werd bij de opmaak van de aanpassing meerjarenplan in het najaar 2023 worden hier geëvalueerd.
Risico minder operationele ontvangsten en meer uitgaven inflatie / onvoorziene omstandigheden
Bij vorige aanpassingen meerjarenplannen hadden we zwaar te kampen met enkele uitlopers nav de COVID-19-crisis, de oorlog en de bijhorende inflatiestijgingen. Het was bang afwachten wat de inflatie verder ging doen, zouden prijsstijgingen geneutraliseerd worden of zouden deze verder uitlopen, …
We stellen vast dat deze anno 2023 opnieuw gematigd zijn, maar niet meer naar het niveau zakken van weleer.
Stijgende loonkosten en sociale uitkeringen door automatische indexering
Als de spilindex bereikt of overschreden wordt, stijgen de wedden in de publieke sector 2 maanden later met 2%. Ook de sociale uitkeringen zijn onderhevig aan de spilindex.
De spilindex werd in 2023 1x overschreden, doch we voelen de 6 overschrijdingen van de spilindex in 2022 zeer goed in de cijfers van 2023.
Personeelssubsidies onderhevig aan indexatie werden mee geïndexeerd, doch dit betreft niet alle subsidies verbonden aan personeelskosten.
Werkingstoelagen aan verbonden entiteiten : politiezone, hulpverleningszone, kerkfabrieken, …
De verbonden entiteiten zijn blootgesteld aan dezelfde risico’s als de stad / OCMW. Het is daarom niet uitgesloten dat de stad / OCMW ook aan hen uiteindelijk een hogere toelage zal moeten uitkeren dan nu werd ingeschreven in hun meerjarenplan.
Ook aan onze verbonden entiteiten wordt gevraagd om actief om te gaan met deze risico’s en de nodige maatregelen te nemen, zodoende een verhoging van de toelagen te beperken of zelfs uit te sluiten.
Voor wat de verbonden entiteiten politie, hulpverleningszone en kerkfabrieken betreft, kunnen we zeggen dat we hier nog weinig rechtstreeks verband mochten ervaren. Doch dit zal de komende jaren een ander effect hebben.
Stijgende renten en intresten
Vanaf 01/09/2022 rekenen onze financiële banken geen negatieve rente meer aan voor gelden boven een voorafbepaalde limiet op onze rekening. Op vandaag mogen we zelfs spreken dat we opnieuw rendement halen op onze beleggingsrekeningen.
Deze medaille heeft dan ook een keerzijde, namelijk de stijgende rentes zorgen ervoor dat leningen steeds duurder worden. Doch binnen de stad en het OCMW Eeklo hebben we een spreiding van onze kredietportefeuille waarin verschillende kredieten opgenomen zijn met een vaste intrest en met een lage intrestvoet. Het zijn echter de kredieten met een hoge intrestvoet en waarbij de intrestvoet periodiek herzien wordt dat we extra in het oog moeten houden.
Door de grote investeringsuitgaven in 2023 en verder in 2024 is er een afbouw van onze budgettaire ruimte, waardoor we met ons liquide minder kunnen beleggen.
Toegestane (bank)waarborgen
Het stadsbestuur staat in bepaalde gevallen borg bij financiële instellingen voor leningen van andere organisaties, bv. voor de kerkfabriek Sint-Antonius ikv de restauratiewerken.
Het risico neemt toe naarmate de stad minder zicht of impact heeft op het financieel beheer van de organisatie waarvoor er borg verleend wordt en is nooit helemaal weg.
Doch we kunnen stellen dat de kerkfabriek Sint-Antonius de cijfers van het meerjarenplan en de jaarrekening tijdig voorlegt, waardoor we toch zicht hebben op hun financiële ruimte.
Debiteurenbeheer
Er werd ook in 2023 extra aandacht besteed aan het debiteurenbeheer.
Het is mooi om de vorderingen te boeken die budgettair een positief verhaal brengen in de aanpassing meerjarenplanning / jaarrekening, doch het vorderen op zich zorgt ervoor dat het bestuur Eeklo effectief voldoende liquiditeiten heeft om alles financieel betaald te krijgen.
Een goede samenwerking met de maatschappelijk assistenten van ons OCMW Eeklo of andere OCMW’s, met schuldbemiddelaars en sociale inning via de deurwaarder, de toezegging van afbetalingsplannen, … zorgt ervoor dat we sociaal gaan invorderen. We merken dat dit in 2023 reeds een positief effect heeft en zetten dit verder in 2024.
Historische vorderingen werden nog niet allemaal geanalyseerd. We kijken of er hiervoor extra personeelsruimte is in 2024.
Fraude in betalingsverkeer
Ook rond het dagelijks betaalverkeer van lokale besturen vallen een aantal risico’s te noteren. Er zijn immers concrete fraudegevallen gekend bij andere besturen waarbij facturen van leveranciers onderschept worden door oplichters, die vervolgens een quasi perfecte kopie overmaken aan het lokaal bestuur met dien verstande dat het rekeningnummer aangepast werd. Op die manier tracht men grote sommen geld te onderscheppen.
Ook Eeklo heeft reeds te maken gehad met phising, doch door bijsturing van interne procedures verlaagd de kans reëel.
Er is geen enkel geval in 2023 waarbij we dergelijke senario's tegenkwamen. Het feit dat de diensten de aankoopfacturen dienen goed te keuren voor uitbetaling heeft hier een zeer grote impact op.
Daarnaast wordt er intern ingezet op functiescheiding, waarbij eventuele fraude intern gemakkelijker traceerbaar wordt en de kans op betalingen naar foutieve rekeningen kleiner wordt.
Bij het uitbetalen van de aanrekeningen aan de leveranciers, wordt er in specifieke gevallen gekeken of er een verplichte inhoudingsplicht is. Bij verplichte inhouding ikv RSZ of BTW, wordt dit toegepast en wordt er intern gekeken of er nog openstaande schulden zijn van deze leverancier aan Eeklo. Dit betreft meestal leveranciers met liquiditeitsproblemen.
Door de inhoudingsplicht te koppelen aan openstaande vorderingen, kunnen we kort op de bal spelen voor het innen van gelden bij onze leveranciers vooraleer zij met echte financiële problemen te kampen hebben.
Betwistingen en rechtszaken
Inwoners en bedrijven vinden steeds vaker de weg naar juridische procedures om hun gelijk te halen in een dispuut waarin de lokale overheden betrokken zijn.
Daarom is het belangrijk dat belasting- en retributiereglementen duidelijk en onbetwistbaar opgemaakt worden.
We merkten dit vooral in 2023 bij de belastingen.
We blijven bij vernieuwing van processen ook inzetten op betaling voor de dienstverlening. Dit is echter niet altijd mogelijk.